Hengelo heeft in Veldwijk Noord de waterhuishouding grondig aangepakt. Vernieuwing van het stratenpatroon in deze wederopbouwwijk uit de jaren ’50 was de aanleiding om het water nadrukkelijker een plaats te geven. “Door de ligging op de stuwwal hebben we te maken met een ondergrond van leem en klei, waardoor de grondwaterstand hoog is in Hengelo,” vertelt Rob Heukels. Hij is beleidsmedewerker waterhuishouding & riolering in de gemeente Hengelo en ambtelijk lid van het Twents waternet. “Wij werken aan een klimaatactieve stad (KAS (klimaat actieve stad)). Door de verandering van het klimaat ontstaat er steeds meer wateroverlast. We zoeken naar integrale oplossingen in de openbare ruimte.” Hengelo is voor de regio een mooi voorbeeld van een klimaatactieve stad en wil de ervaringen graag delen met andere gemeenten.
Regenwater uit de afvalwaterketen (alle activiteiten tussen drinkwaterwinning en rioolwaterzuivering)
Om de riolering te ontlasten en de zuivering beter zijn werk te laten doen, willen we geen relatief schoon regenwater afvoeren door de riolering. Het water van afgekoppelde waterafvoeren wordt naar het oppervlaktewater getransporteerd. Dat betekent dat meer water zijn weg moet vinden: de centrale watergangen krijgen meer te verduren. Er is dus meer retentieruimte nodig. In Hengelo komt in het nieuw aan te leggen Watertorenpark een bergingsvijver. Er komen nieuwe watergangen, grachten en beken en er wordt nagedacht over een retentiefunctie in een skatevoorziening. Ook in de wijk Driene en in Hart van Zuid heeft Hengelo maatregelen genomen om het water te reguleren. Afkoppelen (het apart inzamelen van regenwater zodat dit niet meer op het vuilwaterriool wordt geloosd) van regenwater en drainage is daarbij toegepast.
Wateroverlast monitoren
In de Hengelose bodem veroorzaakt een harde keileem-onderlaag een hoge grondwaterstand. “Natte kelders en kruipruimten zijn het gevolg. We hebben via het Meldpunt grondwater inmiddels 400 meldingen ontvangen over wateroverlast. Dit is de aanleiding om te inventariseren waar de klachten zich voordoen, wat voor soort klachten het zijn en wat de oorzaak is. Met deze informatie zijn we in staat om een goed advies voor te nemen maatregelen op te stellen,” legt Rob Heukels uit.
Waterbewust
De aanpassingen aan het watersysteem gaan in combinatie met recreatie en ecologie. De beleving van water is belangrijk voor leefbaarheid in de stad en werkt tegen de hittestress (problemen die onstaan in stedelijk gebied als gevolg van warmte, kan in steden oplopemn tot 8 graden meer dan buiten de stad). De blauwe structuur in de stad kost ruimte. “In de stad is het vechten om de ruimte. Je kunt meestal geen grote buizen kwijt,” licht Heukels toe. “Bovendien is het steeds weer een afweging welke bestemming stadsgrond moet krijgen. Wel raken we er steeds meer van doordrongen, dat klimaatmaatregelen noodzakelijk zijn om onze voeten droog te houden. In Hengelo gaan we aan de slag met de bewustwording van de nadelen van betegelde tuinen en te veel bestrating. We gaan een app gebruiken om wateroverlast te signaleren. Dat geeft inzicht in het watersysteem. Met bewustwording en meetgegevens weet de gemeente steeds beter welke oplossingen en welk beleid ze het beste kan volgen.” Hengelo ontwikkelt een Verbreed GRP (gemeentelijk rioleringsplan), waarin het Grondwaterplan en het Waterplan zijn gecombineerd. Een integrale aanpak binnen alle werkvelden van de openbare ruimte moet leiden tot een klimaatactief Hengelo.