Het beheer van het afvalwater in het buitengebied is een thema, dat volop in de belangstelling staat bij gemeenten en waterschappen. Ontwikkelingen worden nauwgezet gevolgd en kansen en knelpunten onderling besproken. Maar waarom al die aandacht?
Nieuwe ontwikkelingen
Ook in het buitengebied zijn de eerste generatie riolering en IBA (meestal kleine installatie voor de individuele behandeling van afvalwater)’s aan vervanging toe. Nieuwe methoden en systemen zijn doelmatiger en duurzamer. Ook in Twente speelt dit thema, bijvoorbeeld in de gemeente Haaksbergen, Tubbergen en Hof van Twente. Namens het Twents waternet hebben de gemeenten Hellendoorn en Wierden kennis opgedaan over sanitatie in het buitengebied. “Het is een onderwerp waarover gesproken wordt, maar concrete plannen zijn er nog niet. We staan aan de beginfase,”vertelt Marcel Brinks, medewerker Civiele Techniek in de gemeente Wierden. Eind 2015 waren leden van Twents waternet aanwezig bij de regiobijeenkomst van STOWA (stichting onderzoek waterschappen) en RIONED in Lochem over de optimalisatie van het afvalwaterbeheer in het buitengebied.
Huidig afvalwaterstelsel weinig flexibel
Tijdens de regiobijeenkomst van STOWA en RIONED over de optimalisatie van het afvalwaterbeheer in het buitengebied bespraken deskundigen op het gebied van afvalwater de nieuwe ontwikkelingen. De huidige drukriolering (rioleringssysteem waarbij het afvalwater onder druk wordt verpompt, tegenhangen van vrij verval riolering) en IBA’s zijn duur en met name de IBA’s functioneren niet altijd optimaal, waardoor het rendement voor het milieu te wensen over laat. Maatschappelijk gezien willen we naar een circulaire, betaalbare economie. Doordat ons huidige afvalwaterstelsel kostbaar is, weinig flexibel, kwetsbaar en niet gericht op het terugwinnen van grondstoffen, is daar dus nog veel winst te halen.
Decentrale verwerking effectiever en duurzamer
In Nederland vindt de verwerking van (huishoudelijk) afvalwater meestal centraal plaats. Bij nieuwe sanitatie is daarentegen sprake van het gescheiden en decentraal verwerken van afvalwaterstromen, zo dicht mogelijk bij de bron. Een aanpak die effectiever, duurzamer en doelmatiger kan zijn dan centrale sanitatie. Nieuwe sanitatieconcepten moeten een bijdrage leveren aan de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water, moeten het energieverbruik verminderen of zelfs energie opleveren en leiden wellicht tot mogelijkheden grondstoffen terug te winnen. De opgave is hoe deze transitie in gang te zetten.
Veranderende maatschappij
Ook de maatschappij verandert en de overheid schakelt over van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’. De veranderende rol van de overheid geeft inwoners en private partijen meer ruimte en verantwoordelijkheid voor hun omgeving. Er komen steeds meer particuliere en lokale initiatieven. Samenwerking tussen professionals en betrokken burgers kan mooie resultaten opleveren, maar vergt een andere aanpak.
Slimme en duurzame kansen
Tijdens de bijeenkomst bediscussieerden de deelnemers knelpunten en aanbevelingen. Tevens werden mogelijke kansen voor pilotprojecten op het gebied van slim en duurzaam afvalwaterbeheer in het buitengebied geformuleerd, zoals:
- Gezamenlijke verkenning van knelpunten en projecten
- Mogelijkheden bij evenementen
- Kansen bij recreatieparken en ziekenhuizen
- Oplossingen met helofytenfilters bij overbelasting van het drukriool