Door de vergrijzing worden in Nederland steeds meer medicijnen gebruikt. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) komen er in Nederland per jaar 140.000 kilo medicijnresten via de rwzi (rioolwaterzuivering)’s in sloten en rivieren terecht. Onderzoeksinstituut Stowa (stichting onderzoek waterschappen) onderzocht in opdracht van de waterschappen bij welke rwzi’s de concentraties medicijnresten in het oppervlaktewater het hoogst zijn. De situatie in Twente is ongunstig.
Uit de landelijke hotspotanalyse van Stowa (stichting onderzoek waterschappen) van 15 december jl. blijkt dat er relatief hoge concentraties medicijnresten voorkomen in het effluent (het in de rioolwaterzuiveringsinstallatie gezuiverde water dat geloosd wordt op oppervlaktewater) van rioolwaterzuiveringen (rwzi (rioolwaterzuivering)’s). Het afvalwater, wettelijk gezien, is van voldoende kwaliteit om op het oppervlaktewater geloosd te worden. Echter, een hoge concentratie medicijnresten kan de drinkwaterwinning beïnvloeden en het heeft veel impact op het waterleven.
Medicijnresten in oppervlaktewater
Van de 314 rwzi’s die Nederland telt, lozen er 31 meer dan gemiddeld medicijnresten. Ook de Twentse rwzi’s in Almelo, Hengelo, Enschede en Oldenzaal scoren hoog. Deze rioolwaterzuiveringen lozen op kleinere beken of op oppervlaktewater met weinig doorspoeling en verdunning.
Meten is weten
De hotspotanalyse gaat er van uit, dat er 2 gram medicijnresten per persoon per jaar via het effluent in het oppervlaktewater terecht komt. Op basis van het aantal inwoners is vervolgens per rwzi berekend hoeveel medicijnresten er op het oppervlaktewater worden geloosd. In de hotspotanalyse gaat STOWA uit van een zomerpeilen, omdat er dan sprake is van geringe doorstroming en de concentraties van medicijnresten het grootste probleem vormen. In Twente zijn de concentraties een stuk hoger dan aan de kust, waar in de Noordzee wordt geloosd en veel meer verdunning plaatsvindt.
Op zoek naar oplossingen
Hoe de bestrijding in het gebied van Twents waternet gaat gebeuren, vergt nader onderzoek. Een aanpak bij de bron – wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit – is een deel van de oplossing zijn. Maatregelen als ontwikkeling en toelating van medicijnen door de farmaceutische industrie, inleveren van medicijnen, zuiveren bij ziekenhuizen, medicijnen voorschrijven met minder impact op het milieu moeten daarom worden doorgezet. Daarnaast draagt ‘aanpak bij de bron’ bij aan het bewust worden van dit maatschappelijke probleem. Twente blijft zich inzetten op onderzoek naar de effecten van medicijnresten op de ecologie en op onderzoek naar de impact van verdergaande afvalwaterzuivering.
Nieuwe zuiveringstechnieken
In Rijn-Oost verband onderzoeken we de effecten van de hoge concentraties. Begin 2018 verwachten we de resultaten. Ook werken we aan zuiveringstechnieken, zoals de vierde zuiveringstrap en membraantechnologie om deze omstreden stoffen uit het water te verwijderen. Maatregelen bij rioolwaterzuiveringen die lozen op relatief kleine oppervlaktewateren, hebben de voorkeur. Daar is namelijk de invloed op de waterkwaliteit het grootst. Ook het bedrijfsleven speelt in op dit probleem en brengen in snel tempo nieuwe, innovatieve zuiveringstechnieken op de markt. Het verminderen van omstreden stoffen in afvalwater is één van de belangrijkste doelen van Twents waternet voor de komende jaren.